مدیریت زنجیره تأمین SCM چیست؟

در زیر پنج بخش اصلی مدیریت زنجیره تأمین می آید:

1. برنامه ریزی – این بخش استراتژیک مدیریت زنجیره تأمین می باشد . مدیریت منابعی که جهت برآوردن نیاز مشتری برای محصول و یا سرویس شما استفاده می شوند . نیاز به برنامه ریزی استراتژیک می باشد. بخش عمده برنامه ریزی, پیاده سازی مجموعه مقیاس هایی است برای نظارت بر زنجیره تأمین بطوریکه بهینه و مقرون به صرفه بوده, کیفیت و ارزش مورد نظر مشتری را تأمین کند.
2. منابع – تأمین کنندگانی را که محصولات و خدمات مورد مصرف برای ساخت محصولات و خدمات شما را در اختیارتان قرار می دهند انتخاب کنید. روندهای قیمت گذاری, تحویل و پرداخت به این تأمین کنندگان را مشخص کرده, مجموعه ای از مقیاس های نظارت و بهینه سازی ارتباط با آنان را فراهم آورید. سپس روندهای مدیریت انبار شامل دریافت مرسولات, بازبینی وانتقال محصولات و خدمات را به خط تولید خود به علاوه نحوه اختیار دادن پرداخت به تأمین کننده را مشخص کنید.
3. تولید – فعالیتهای لازم جهت تولید کنترل کیفی, بسته بندی و آماده سازی جهت ارسال مرسوله را برنامه ریزی کنید. سطح کیفیت, خروجی تولید و بهره برداری کارگران و کارمندان را اندازه گیری کنید.
4. ارسال – این بخش اکثراً تدارکات نامیده می شود در این بخش شما باید دریافت سفارشات مشتریان را هماهنگ کنید, شبکه ای از انبارهای کالا آماده کنید و روشهای حمل کالا به مشتری و پرداخت را انتخاب کنید.
5. ارجاع – بخش اشکالات زنجیره تأمین شبکه ای را برای مرجوع ساختن کالاهای معیوب و تولید از طرف مشتریان فراهم آورید.

نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین چه وظیفه ای دارد ؟ نرم افزارهای مدیریت زنجیره تأمین از جمله متنوع ترین نرم افزارها در دنیا هستند. هر یک از پنج مرحله اصلی مدیریت زنجیره تأمین که در قسمت قبل ذکر شده است, شامل ده ها عملکرد مختلف می باشد که هر کدام می تواند نرم افزار خاص خود را داشته باشد.
بعضی سازندگان نرم افزارهای بزرگ سعی کرده اند که این نرم افزارها را در کنار یکدیگر مونتاژ کنند ولی هیچ تولید کننده ای یک مجموعه کامل از این نرم افزارها نداشته و ندارد. اتصال این نرم افزار با یکدیگر می تواند یک کابوس بزرگ باشد.
شاید بهترین روش برای ترسیم نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین بدین ترتیب باشد که آنرا به نرم افزاری که در جهت برنامه ریزی زنجیره تأمین باشد تقسیم کنید . نرم افزاری که در جهت اجرای مراحل زنجیره تأمین به کار گرفته می شوند.
نرم افزار برنامه ریزی زنجیره تأمین (Supply Chain Planning) از الگوریتم های خاص ریاضی در جهت بهبود روندها و کار این زنجیره و تأمین و پایین آوردن موجودی انبار استفاده میکند . این نرم افزار کاملاً وابسته به اطلاعات ورودی برای دقت بیشتر می باشد . اگر برای مثال شما سازنده کالاهای مصرفی میباشید انتظار دقت عمل در سیستم برنامه ریزی منابع تأمین خود را نداشته باشید, مگر اینکه بتوانید اطلاعات دقیق در مورد سفارشات مشتریان به خرده فروشان طرف قرارداد شما, آمار فروش خرده فروشان, توان تولید و محل کالا در اختیار آن بگذارید.
نرم افزارهای برنامه ریزی برای کلیه مراحل زنجیره تأمین وجود دارند. بطور حتم ارزشمند ترین (و در عین حال پیچیده ترین آنها) آنها نرم افزارهای برنامه ریزی نیاز مشتریان است که مشخص می کنند میزان مورد نیاز تولید کالا برای رفع نیاز مشتریان چه مقدار می باشد.
نرم افزار اجرای زنجیره تأمین (Supply Chain Execution) جهت اتوماسیون بخشهای مختلف سیستم زنجیره تأمین به کار می رود.
این نرم افزار می تواند به سادگی انتقال الکترونیک سفارشات از کارخانه و یا کارگاه شما به تأمین کنندگان مواد اولیه مورد نیاز باشد.
آیا نیاز به نصب نرم افزار مدیریت منابع سازمانی (ERP) قبل از نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین (SCM) می باشد؟
این موضوع بسیار بحث برانگیزی است. امکان دارد در صورت نیاز به نصب نرم افزار برنامه ریزی زنجیره تأمین نیاز به وجود نرم افزار ERP  بدلیل وجود نیاز به اطلاعاتی که قاعدتاً در نرم افزار ERP  جمع آوری شده است, باشد.
از لحاظ فرض علمی شما نمیتوانید اطلاعات مورد نیاز نرم افزار برنامه ریزی زنجیره تأمین را از سیستمهای قدیمی موجود در شرکت به آن تغذیه کنید ( بطور مثال از صفحات گسترده Excel که در جابجایی سازمان وجود دارد ) ولی به جریان انداختن این اطلاعات با سرعت و دقت لازم از کلیه بخشهای سازمان در عمل بسیار مشکل خواهد بود. نرم افزار مدیریت منابع سازمانی (ERP) دژکوبی است که کلیه این اطلاعات را در قالب یک بسته نگهداری میکند و بدین ترتیب نرم افزار های برنامه ریزی زنجیره تأمین می توانند با اتکا به تنها یک نبع به آخرین اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی داشته باشند. بیشتر مدیرانی که سعی کرده اند نرم افزارهای برنامه ریزی زنجیره تأمین را در سازمان خود نصب کنند, اظهار داشته اند که از نصب ابتدایی نرم افزار مدیریت منابع انسانی (ERP) در سازمان خود راضی هستند.
آنها به پروژه های ERP  به عنوان نظم بخشیدن به اطلاعات درون سازمانی خود می نگرند. واقعیت این است که نرم افزارهای ERP  بسیار گران قیمت و اجرای آنها بسیار دشوار می باشد, در نتیجه ممکن است منطقی باشد که اطلاعات مورد نیاز نرم افزار برنامه ریزی زنجیره تأمین بدون نصب ERP  برای آن فراهم گردد.
نرم افزارهای اجرایی زنجیره تأمین وابستگی بسیار کمتری به جمع آوری دقیق اطلاعات از بخشهای مختلف سازمان دارند و به این ترتیب مستقل از تصمیمات ERP  عمل می کنند، ولی احتمال این وجود دارد که نیاز به تبادل اطلاعات بین این نرم افزارها و ERP  باشد.
این اصل بسیار مهم است که نرم افزارهای اجرایی زنجیره تأمین حتماً امکان یکپارچه شدن با اینترنت , مدیریت منابع سازمانی ERP  و برنامه ریزی زنجیره تأمین SCP را داشته باشد؛ برای مثال اگر میخواهید یک سایت اینترنتی خصوصی برای ارتباط با مشتریان خود و تأمین کنندگان مواد اولیه خود بوجود آورید حتماً نیاز به استخراج اطلاعات از نرم افزارهای اجرایی زنجیره تأمین SCE, برنامه ریزی زنجیره تأمین SCP و مدیریت منابع سازمانی و مدیریت منابع سازمانی ERP خواهید داشت که قادر به تبادل آخرین اطلاعات در مورد سفارشات, پرداختها و وضعیت تولید و تحویل کالا باشد.

هدف از نصب نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین SCM چیست ؟

قبل از فراگیر شدن اینترنت مریدان نرم افزار زنجیره تأمین عمدتاً به تقویت امکان پیش بینی نیاز مشتریان و روان سازی زنجیره تأمین محدود بودند ولی ذات ارزان و هم جا حاضر اینترنت به همراه استانداردهای ارتباطی جهانی و ساده خود امکانات وسیعی بوجود آورده است.

چه موانعی بر سر راه نصب نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین وجود دارد ؟

1. بدست آوردن اطمینان تأمین کنندگان مواد اولیه و شرکای تجاری

اتوماسیون زنجیره تأمین به این دلیل است که پیچیدگی های آن از مرز سازمان شما فراتر می رود. نه تنها کارمندان شما نیاز به تطبیق روش کار کردنشان دارند , بلکه کارمندان هر تأمین کننده ای که برای شبکه می پیوندد نیز نیاز به تطبیق روشهای عملکرد خود دارند. تنها تولید کنندگان بسیار بزرگ و قدرتمند توانایی اجبار کردن دیگران در زنجیره تأمین به اعمال چنین تغییراتی را دارند. برای اینکه بتوانید رضایت شرکای زنجیره تأمین خود را برای همکاری در این زمینه بدست بیاورید میبایست طبق توافقاتی انتظارات آنها را نیز بر آورده ساخت تا بدین ترتیب همه عناصر این زنجیره به نوبه خود سود ببرند.

2. مقاومت داخلی در برابر تغییر

اگر قانع کردن دیگر سازمانها برای استفاده از سیستمهای زنجیره تأمین دشوار است, قانع کردن افراد داخل سازمان هم به همان اندازه دشوار است. اگر نتوانید اپراتورها را قانع کنید که استفاده از این سیستم در دقت آنها صرفه جویی میکند با توجه به اینکه سالها استفاده از روشهای قدیمی و عادت به کاغذ بازی را نمیتوان بسادگی فراموش کرد, به احتمال زیاد راهی برای دور زدن و استفاده نکردن از سیستم نصب شده پیدا خواهند کرد.

3. اشتباهات اولیه

نحوه پردازش داده ها در سیستمهای مدیریت زنجیره تأمین جدید نصب شده در سازمانها به گونه ای است که برای آن برنامه ریزی شده، ولی نرم افزار در چند ماه اولیه نصب در سازمان نمی تواند از روشها , سنتها و تاریخچه عملکرد سازمان با خبر باشد . برنامه ریزیها و پیش بینی کننده ها باید متوجه این موضوع باشند که اولین اطلاعاتی که از اینگونه سیستمها دریافت میکنند نیاز به بررسی و کمی تغییر خواهند داشت.
در یک مورد به عنوان نمونه یک کارخانه تولید قطعات خودرو درست پس از نصب یک سیستم پیش بینی زنجیره تأمین سفارشی غیر عادی بزرگی از یکی از سازندگان خودرو دریافت می کند. سیستم بلافاصله فرض میکند که درخواست بازار برای اینگونه قطعات بسیار بالاست ( با توجه به اینک از روند قبلی بازار بی خبر است ). استفاده کورکورانه از اعداد و ارقام سیستم در این مورد خاص می تواند منجر به سفارش غیر منطقی مواد اولیه توسط این شرکت شود؛ شرکت متوجه مشکل شد و این اشتباه جلوگیری کرد بدین گونه که برنامه ریزیها اطلاعات سیستم را دور ریخته از اطلاعات شخصی خود استفاده کردند.
ولی این مشکل دیگری را بوجود می آورد و آن عدم اطمینان برنامه ریزیها به سیستم نصب شده و استفاده از اطلاعات شخصی خود می باشد. شرکت میبایست سیستم را تنظیم کند و در بوجود آوردن اطمینان کارکنان به سیستم کوشش کند. وقتی کارمندان متوجه شوند که می توانند تجربیات خود با دقت رو به رشد سیستم هماهنگ کنند, تکنولوژی را قبول کرده از آن استفاده می کنند. بسیاری از بازارهای الکترونیک B2B مجهز به نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین می باشند.

آیا استفاده از این سیستمها بهتر است یا تهیه و نصب سیستم خصوصی ؟

بازارهای الکترونیک ( ارتباط چند به چند ) و خصوصی ( سازمان شما با دیگر عناصر زنجیره تأمین ) با انواع ایده های بزرگ برای بوجود آوردن مزایده ها, مناقصه ها و صرفه جویی در خرید شکل گرفتند. ولی تولید کنندگن کمی وسوسه به شرکت در آنها شده اند. بسیاری از این سایتهای اینترنتی در حال حاضر به حداقل کارآیی خود یعنی میزان نرم افزار مدیریت زنجیره تأمین تنزل پیدا کرده اند. اینگونه سایتها منابع شرکتهایی هستند که خود توانایی خرید نرم افزارهای مدیریت زنجیره تأمین را ندارند ولی بسیاری از سرویسهای ارائه شده از کارآیی لازم برخوردار نیستند. شرکتهایی که توان مالی بیشتری دارند می توانند ارتباطات خود را بطور اختصاصی با شرکاء تجاری خود برقرار کنند ولی حتی این شرکتها زمانهای امکانپذیر می توانند از بازارهای الکترونیک عمومی بهره مند شوند. ساخت نرم افزار خصوصی در شرایطی که کس دیگری آن را قبلاً برای شما بوجود آورده توجیه پذیر نمی باشد.
واقعیت این است که عمق ارتباطاتی که بین عناصر زنجیره تأمین توسط بازارهای الکترونیک عمومی تعریف شود بسیار کمتر از ارتباطاتی که بصورت خصوصی با چند تأمین کننده خاص برقرار می شود می باشد. بدین ترتیب بیشتر تصمیم گیرنده ها بدین ترتیب عمل میکنند که از بازارهای الکترونیک عمومی برای ارتباطات عام زنجیره تأمین خود استفاده میکنند و برای ایجاد ارتباطات عمیق تر به عناصر خاصی در این زنجیره بازار الکترونیک خاص خود را بوجود می آورند.

تصمیمات زنجیره تأمین در چه حیطه ای هستند ؟

ما تصمیمات لازم در رابطه با مدیریت زنجیره تأمین را به دو دسته کلی تقسیم میکنیم . تقسیمات استراتژیک و عملیاتی. همانطوریکه از نام آن پیدا است, تصمیمات استراتژیک معمولاً برای افق زمانی بلندی است و تا حد زیادی به سیاستهای طراحی زنجیره تأمین را فراهم می آورند. در سوی دیگری تصمیمات عملیاتی بیشتر بر عملیات روزمره تمرکز دارند. هدف این تصمیمات حرکت موثر و بهینه تولیدات در زنجیره تأمین تعریف شده استراتژیک می باشد.