آیا حیوانات هم عرق می‌کنند؟

مهمترین شیوه رهایی از گرما، عرق ریختن است. گاهی به دنبال تعریق و خروج یک لیتر از مایعات بدن، چند درجه از حرارت بدن کاهش می یابد و احساس خنک شدن می کنیم.

بیشتر پستانداران نیز غدد عرق دارند. اما آنها برخلاف انسان‌ها همیشه از این غدد استفاده نمی کند. برای مثال خرگوش ها ترجیح می دهند ساعت های گرم روز را درون سوراخ هایشان سپری کنند تا نیازی به تعریق نداشته باشند.

غدد عرق سگ ها نیز محدود است. سگ ها به جای عرق کردن از طریق له له زدن گرمای بدن شان را دفع می‌کنند. این کار باعث می شود تا میزان تبخیر رطوبت در مجاری تنفسی افزایش یابد.

پرنده ها غدد عرق ندارند اما بعضی از آنها مثل پلیکان و حواصیل، از شیوه جالبی برای خنک شدن استفاده می‌کنند.
در ناحیه گلوی این پرنده‌ها بین منقار و گردن پوست شلی وجود دارد. پرنده با حرکت دادن این پوست (لرزاندن آن) امکان تبخیر رطوبت از سطح داخلی آن را زیاد می‌کند و با صرف انرژی برای تبخیر، خنک می‌شود.

بعضی از پرنده‌ها نیز وقتی خیلی گرمشان می‌شود مدفوع شلی از بدنشان خارج می‌کنند که روی پاهایشان می ریزد. برای تبدیل این مایع، انرژی (گرمای) بدن مصرف و پرنده خنک می شود.
کانگوروها و خفاش‌ها بدنشان را می‌لیسند و با بزاق مرطوب می‌کنند تا خنک شوند.
اسب آبی پوست نفوذ پذیری دارد و به راحتی آب از دست می‌دهد. این جانور عظیم الجثه برای حفاظت خود از گرما روزها را در درون آب به سر می‌برد و شب ها برای یافتن غذا از آب خارج میشود.

خنک کننده های بدن شتر، حیرت انگیزند. پشم شتر باعث می‌شود هوا بین پوست و پشم به دام بیفتد و مثل یک عایق از نفوذ گرما به بدن حیوان جلوگیری کند.
در تحقیق مشخص شده است که اگر پشم شتر را بچینند، نیاز این جانور به آب تا ۵۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش می‌یابد. لباس‌های چند لایه و گشاد بیابان نشینان نیز به همین شیوه مانع از رسیدن گرما به بدن آنها می شود.

شتر ها خیلی عرق می کند اما در صورت نیاز می توانند تعریق بدنشان را متوقف کنند تا آب در بدنشان ذخیره شود.
البته این کار دمای بدن آنها را به شدت افزایش می دهد. چنین دمایی برای انسان و بیشتر حیوانات کشنده است. چون با گرم شدن مغز مشکلات شدید عصبی بروز می‌کند اما شتر می‌تواند مغز خود را خنک نگه دارد.

زیر مغز شتر، شبکه‌ای عروقی به نام شبکه سبات یا شبکه کاروتید وجود دارد. عروقی که خون را به مغز جانور می‌رسانند و عروقی که خون بینی را به قلب برمی‌گردانند، هر دو از ناحیه کاروتید می‌گذرند.

در ناحیه بینی، تبخیر رطوبت مجاری تنفسی خون را خنک می‌کند. این خون سرد در کنار عروقی که خون را به مغز می رسانند، تبادل گرمایی انجام می‌دهد و درنتیجه، خون تغذیه کننده مغز خنک می‌شود.

به این ترتیب دمای مغز حیوان همیشه در حد معینی ثابت می‌ماند‌. اسب ها، گاوها و گوزن ها نیز از چنین مکانیسمی در بدنشان برخوردارند.

جانورانی که غدد عرق ندارند یا عرق نمی‌کنند، هر کدام برای خنک نگه داشتن بدنشان شیوه ای دارند.